Praca na etacie i działalność gospodarcza — jak uzyskać efekt synergii i obniżyć koszty?

Własny biznes to szansa na niezależność, rozwój, satysfakcję i osiągnięcie poziomu zarobków niedostępnego na etacie. Z drugiej strony założenie i prowadzenie własnej firmy jest związane z ryzykiem i nieregularnymi dochodami. Dlatego też wielu ludzi zakłada firmę bez porzucania etatu. Jak to jednak zrobić i czy aby na pewno jest to dobry pomysł?

Praca na etacie i działalność gospodarcza a kwestie prawne

Z prawnego punktu widzenia z powodzeniem można jednocześnie pracować na etacie i prowadzić działalność gospodarczą. Do wyboru pozostaje działalność rejestrowana i nierejestrowana.

Łączenie umowy o pracę z działalnością ma kilka istotnych plusów. Z drugiej strony pojawia się parę warunków do spełnienia i ograniczeń. Czasem pojawia się konflikt interesów na linii pracownik i pracodawca. Naturalnie w godzinach pracy etatowej nie można zajmować się sprawami związanymi z własną działalnością gospodarczą.

Uwaga na zakaz konkurencji w umowie o pracę 

Zasadniczo, pracodawca nie może zabronić pracownikowi otworzenia własnej firmy. Istotne znaczenie ma jednak przedmiot działalności. Jeśli nowopowstałe przedsiębiorstwo ma zajmować się tym samym, co pracodawca, to trzeba zachować ostrożność.

Przede wszystkim nie można podbierać klientów swojemu pracodawcy. Takie działanie może bowiem skutkować konsekwencjami prawnymi. Koniecznie trzeba też zweryfikować umowę o pracę pod kątem zakazu konkurencji. Najlepiej dokładnie przeczytać całą umowę o pracę, by upewnić się, że nie ma żadnych przeciwwskazań do założenia firmy.

Jeśli pojawi się zapis o zakazie konkurencji, to nie można założyć firmy w tej samej branży co pracodawca. Za złamanie zakazu konkurencji traci się pracę. Ponadto trzeba się liczyć z finansowymi karami umownymi. W razie wszelkich wątpliwości warto nawiązać kontakt z radcą prawnym.

Jakie koszty pojawiają się przy etacie i własnej firmie?

Prowadzenie działalności gospodarczej zawsze wiąże się z kosztami. Pojawia się konieczność opłacania składek ZUS na ubezpieczenie zdrowotne. Ponadto przed przedsiębiorcą pojawia się obowiązek rozliczania podatków z Urzędem Skarbowym.

Pojawić może się szereg innych wydatków. Koszty prowadzenia własnej firmy zależą od specyfiki danego pomysłu biznesowego. Nierzadko na samym starcie pojawiają się spore koszty inwestycyjne. Te mogą dotyczyć zwłaszcza kosztów nabycia niezbędnego sprzętu, czy promowania biznesu.

Ile wynoszą składki ZUS dla etatowca na jednoosobowej działalności?

Składki ZUS dzielą się na ubezpieczenie zdrowotne i ubezpieczenie społeczne. Składki społeczne obejmują składkę emerytalną, rentową, wypadkową oraz chorobową. Status pracownika sprawia, że na działalności nie trzeba opłacać składek społecznych. Warunkiem jest uzyskanie na etacie wynagrodzenia przynajmniej w wysokości płacy minimalnej  To istotne, jeśli pracuje się na część etatu. Warto też wiedzieć, że początkujący przedsiębiorcy mogą też korzystać z preferencyjnego ZUS-u pod postacią ulgi na start.

Na samozatrudnieniu zawsze jest się zobligowanym do opłacania zdrowotnych składek ZUS. Są one opłacane także i ze stosunku pracy. Innymi słowy, składkę zdrowotną trzeba opłacać dwukrotnie.

Powyższe dotyczy wyłącznie składek za osobę otwierającą biznesu. W przypadku zatrudniania pracowników pojawia się konieczność opłacania składek w ich imieniu w pełnej wysokości.

Umowa o pracę i działalność z podatkowego punktu widzenia

Przy zakładaniu własnej działalności trzeba określić formę opodatkowania podatkiem dochodowym. Do wyboru ma się następujące opcje:

• Opodatkowanie na zasadach ogólnych [skala podatkowa] — na dochody do 120 tys. zł nałożona jest stawka podatkowa 12%, a na wyższe 32%. Na zasadach ogólnych można liczyć na kwotę wolną od podatku w wysokości 30 tys. zł.

• Ryczałt od  przychodów ewidencjonowanych — ta opcja jest warta rozważenia, gdy działalność gospodarcza generuje niskie koszty.

• Podatek liniowy — w tym przypadku stawka podatkowa wynosi 19%. Opodatkowanie podatkiem liniowym może jest opłacalne, gdy osiąga się duże dochody.

Przy podatku liniowym należy zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze ta opcja nie jest dostępna, jeśli w ramach własnej działalności świadczy się usługi na rzecz obecnego lub na rzecz byłego pracodawcy. Ponadto rozliczenie roczne podatku dochodowego trzeba przeprowadzić na podstawie dwóch formularzy. Przez PIT-36l rozlicza się działalność, a przez PIT-37 pracę etatową. Podobnie jest w przypadku ryczałtu. Należy wtedy złożyć PIT-28 i PIT-37.

Poza podatkiem dochodowym z tytułu prowadzonej działalności trzeba opłacać podatek VAT. Niektórzy przedsiębiorcy mogą jednak liczyć na przedmiotowe lub podmiotowe zwolnienie z VAT.

Etat i działalność gospodarcza a konto bankowe

Teoretycznie małą działalność gospodarczą można prowadzić na podstawie konta osobistego. Obowiązek wyrobienia konta firmowego ma miejsce, dopiero gdy realizuje się pojedynczą transakcję o wartości minimum 15 tys. zł.

Można jednak polecić, by rachunek firmowy otworzyć tuż po rejestracji firmy w CEIDG. Osobne konto firmowe to sposób na rozdzielenie finansów firmowych i osobistych. Co ciekawe za założenie konta firmowego banki oferują premie finansowe opiewające na kilkaset złotych.

Jak założyć własną działalność gospodarczą przy etacie?

Założenie i zarejestrowanie jednoosobowej działalności wygląda tak samo bez względu na to, czy pracuje się na etacie. Należy zatem:

1. Określić nazwę firmy i wybrać siedzibę.

2. Ustalić formę opodatkowania oraz kod PKD dla swoje firmy.

3. Przeprowadzić rejestrację w CEIDG, co jest równoważne z formalnym założeniem jednoosobowej działalności gospodarczej.

4. Dokonać zgłoszeń w ZUS-ie i US.

Przed rejestracją firmy trzeba upewnić się, że przedmiot działalności nie będzie kolidował z interesem pracodawcy.

Skąd fundusze na założenie firmy?

Niektóre biznesy nie wymagają niemal żadnych inwestycji. Tak jest zwłaszcza w przypadku freelancingu online. Jeśli przykładowo zamierza się świadczyć usługi z zakresu programowania, tworzenia grafik czy copywritingu to koszty inwestycyjne mogą okazać się zerowe lub minimalne.

Często jednak otwarcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z istotnymi kosztami inwestycyjnymi. Założenie przykładowo biznesu usługowego czy produkcyjnego wymaga przecież inwestycji w sprzęt i wynajem lokalu.

Środki mogą pochodzić z dowolnych źródeł, np. oszczędności. Często opłaca się skorzystać z dotacji na założenie firmy. Ich liczba jest mniejsza w przypadku etatowców. Szczególnie popularne w Polsce są bowiem dotacje z Urzędu Pracy na założenie działalności. Do ich otrzymania konieczne jest jednak legitymowanie się statusem osoby bezrobotnej. Rzecz jasna jest to niemożliwe, jeśli pracuje się na etacie. Zawsze można jednak zwrócić uwagę na inne dofinansowania, np. te z funduszy unijnych.

Czym jest działalność nierejestrowana i kiedy warto ją założyć?

Jednoosobowa działalność gospodarcza wiąże się z kosztami i formalnościami. Może je istotnie zniwelować, jeśli założy się działalność nierejestrowaną. Korzyści są następujące:

• Nie trzeba zgłaszać się do ZUS-u;

• Nie płaci się żadnych składek społecznych ani zdrowotnych;

• Brak konieczności prowadzenia ksiąg rachunkowych;

Przy prowadzeniu działalności nierejestrowanej trzeba się liczyć z pewnymi ograniczeniami. Największym z nich jest miesięczny limit przychodów z tytułu działalności gospodarczej. Takowy opiewa na 75% wartości płacy minimalnej brutto. Gdy więc minimalne wynagrodzenie opiewa na 3600 zł, to limit działalności nierejestrowanej wynosi 2700 zł. Po przekroczeniu tego limitu zarejestrowanie działalności gospodarczej jest obowiązkiem.  Naturalnie dochody uzyskane z działalności nierejestrowanej podlegają opodatkowaniu.

Łącznie etatu z działalnością nierejestrowaną ma sens, gdy firma działa na małą skalę. Tak jest, jeśli przykładowo firma ma służyć dorobieniu do etatu. Ponadto działalność nierejestrowana to sposób prowadzenia firmy „na próbę”.

Jak wady i zalety ma łączenie etatu z prowadzeniem firmy?

Prowadzenie działalności gospodarczej na etacie można uznać za relatywnie opłacalne z punktu widzenia poziomu składek. Można przecież uniknąć składek na ubezpieczenia społeczne.

Zwykle największym wyzwaniem jest ograniczony zasób czasu na spełnienie obowiązków służbowych i prowadzenie firmy. Ten problem jest widoczny zwłaszcza na dłuższą metę. Rozwój nowo powstałego przedsiębiorstwa wymaga przecież dużego zaangażowania.

Czy warto równocześnie prowadzić działalność i pracę etatową?

Z formalnego punktu widzenia praca na etacie i działalność gospodarcza jednocześnie są jak najbardziej możliwe. W praktyce najważniejsze jest określenie celów długoterminowych. Jeśli działalność ma służyć wyłącznie dorobieniu, to z powodzeniem można ją łączyć z etatem przez długi czas. W tym przypadku sprawdzi się zwłaszcza działalność nierejestrowana.

Jeśli jednak chce się rozwijać firmę i uzyskiwać z niej wysokie dochody, to na dłuższą metę utrzymanie etatu może okazać się problematyczne. Prowadzenie działalności gospodarczej i jej rozwijanie wymaga bowiem poświęcenia dużych nakładów czasowych. Niezwykle istotna jest determinacja i dobra organizacja czasu pracy.

Założenie firmy bez rzucania etatu może się też sprawdzić w warunkach niepewności. Tak będzie, gdy przykładowo nie jest się pewnym, czy dany biznesplan sprawdzi się w rzeczywistości. Możliwy jest też scenariusz, że życie przedsiębiorcy po prostu nie przypadnie komuś do gustu. Wtedy to utrzymanie etatu okaże się rozważnym posunięciem.